Dalış donanımı içerisinde yer alan maske, palet ve soluma borusu (şnorkel) “temel donanım” veya “ABC donanım” olarak adlandırılır. Bunlar ile birlikte özellikle donanımlı dalışta kullanılan ağırlık kemerleri ve ağırlıklar da dersimizin konusunu oluşturacaktır. Bu teorik ders ile aday dalıcı temel dalış donanımını tanıyacak ve kullanımı ile ilgili gerekli teorik bilgileri öğrenecektir.
Maske
Neden maske kullanmalıyız? Maske, su ortamı ile dalıcının gözleri arasında bir hava boşluğu oluşturarak sualtında dalıcının net görüşünü sağlayan dalış malzemesidir. Maskelerin en belirgin özellikleri burnu da kapatan bir hava boşluğuna sahip olmalarıdır. Bu Özelliklerinden dolayı yüzücü gözlüklerinden ayrılırlar. Maskelerin burun kısımları kapalı olduğundan, dalıcı inilen derinlikle birlikte artan dış basınca göre maske içindeki basıncı dengeleyebilir ve maske içine giren suyu da boşaltabilir. Eğer dalışı yüzücü gözlüğü ile gerçekleştirmek isterseniz eşitleme yapamaz, içeri giren suyu boşaltamaz ve ciddi göz rahatsızlıklarının meydana gelmesine sebep olabilirsiniz.
Üretildikleri Malzemeler
Günümüzde maskeler silikon, plastik ve özel olarak ısıl işleme maruz bırakılmış cam malzemelerden üretilir. Renkli silikon ya da şeffaf silikon seçenekleri mevcut olan maskeleri, tek ya da çift camlı olarak, birbirinden farklı modelleriyle piyasada bulabilmek mümkündür.
Maske Seçerken
Uygun maske, dalıcının yüzüne uyarı ve gerçekleştireceği dalış faaliyetine en iyi şekilde hizmet verebilecek özellikte olmalıdır. Örneğin serbest dalışta düşük ıç hacimli maskeleri tercih etmek, donanımlı dalışlarda ise geniş açılı görüş sağlayabilecek yapıda maskeleri tercih etmek uygun olacaktır. Almayı düşündüğünüz maskenin öncelikle yüzünüze uygun olup olmadığına bakmanız gerekir. Bunun için maskeyi yüzünüze yerleştirip burundan hava çekerek, maskenin kayışlarını takmadan yüzünüzde durup durmadığını kontrol etmelisiniz. Eğer seçtiğiniz maske bu şekilde yüzünüzde duruyorsa, yüzünüze uyum sağlayacak ve sualtında kontrolsüz su girişine engel olabilecektir.
Maskeyi yüzümüze taktıktan sonra, kayışları mümkün olduğunca rahat biçimde ayarlamalı, ne çok sıkı ne de çok bol bırakmalıyız. Eğer çok sıkılacak olursa, yüz kılcallarına baskı yaparak dolaşımı engeller ve göz bölgesindeki dokuyu gererek görüşü sınırlamış olur. Yine çok gerilmiş kayışlar belirli noktalarda silikon yapının gerilmesini ve bazı noktalarda da gevşemesini sağlayarak maske içine su girişine sebep olabilecektir. Kayışları çok gevşetecek olursak da maskemiz yüzümüzden rahatlıkla çıkabilecek ve hatta uzaklaşıp kaybolabilecektir. Maske kayışlarının amacı su girişini engellemek değil, herhangi bir darbe ya da etki sonucu yüzümüzden uzaklaşarak kaybolmasını engellemektir. Maske camlarının iç yüzeyi, dalıcının nefes vermesi anında burundan gelen nemli hava nedeni ile buğulanabilir. Bunu engellemek için özel kimyasallar kullanılıyorsa da maskeyi takmadan önce, maske camının iç tarafını tükürükle sıvayıp bir süre sonra su ile çalkalamak da faydalı olacaktır.
Numaralı Maske Camları
Dalıcılarda var olabilecek göz bozuklukları için maskelerin camlarını numaralı camlarla değiştirebilme şansı vardır. Bunun için maskeyi satın aldığınız satıcıya göz bozukluğunuzu gösterir bir raporla giderek, size uygun numaralı cama sahip maskeyi sipariş edebilirsiniz. Piyasadaki çoğu maske üreticisi bu hizmeti sağlamaktadır.
Paletler
Sualtında hareket edebilmek için bacaklardan güç alınır ve paletler sayesinde hareket gerçekleştirilir. Sualtında hareket yorucudur, kolları kullanarak hareket etmek ise dalıcının çok çabuk tükenmesine sebep olur. Bu yüzden hareket el ve kolları kullanmadan sadece bacaklar kullanılarak paletler yardımı ile sağlanır.
Açık palet mi, Kapalı palet mi ?
Dalışta kullanılan paletleri açık ve kapalı türdekiler olmak üzere iki başlık altında toplamak mümkündür. Bunlardan açık paletler daha çok donanımlı dalışlarda kullanılırken, kapalı paletler ise daha çok serbest dalış ve yüzeyde şnorkel ile yüzmede kullanılır. Açık paletlerin patik ile giyilmesi gerekirken, kapalı paletler çıplak ayağa ya da neopren çorap üzerine giyilebilir. Açık paletler ağırdır ve yüksek basınç altında dayanımını korur özelliktedir; bu özellikleri ile de donanımlı dalışın yükünü kaldırabilirler. Aynı zamanda açık paletler patik ile giyildiklerinden soğuk sularda ısı yalıtımı için avantaj sağlar. Kapalı paletler ise daha hafiftir ve çoğunlukla daha yumuşak malzemelerden üretilir. Bu tip paletler daha çok yüzeyde kullanıma uygundur. Açık paletler ağırdır ve yüzeyde kullanıldıklarında dalıcıyı zorlar. Her iki tür paletin de bu özellikleri ile değerlendirilip, gerçekleştirilecek faaliyete uygun olanın seçilmesi en doğrusu olacaktır. Bunlar dışında özellikle serbest dalışlarda kullanılmak üzere tasarlanmış geniş ve çok uzun palalı off-set tabir edilen paletler de vardır. Ancak bu paletler aletli dalışlarda dalıcıyı yoracağı, hareket serbestliğini kısıtlayacağı ve kramplara neden olabileceğinden kullanılmazlar.
Palet Kullanırken
Öncelikle doğru paleti seçmekle başlayan palet kullanımı, suya girerken kuşanma, suda doğru palet vurma ve dalış biterken paleti çıkarma ile devam eder. Gerçekleştirilecek dalışın derinliği, dalışın amacı ve suyun sıcaklığı palet seçimini etkileyecek faktörleri oluşturur. Derinlik fazla değilse, eğitim dalışı için dalınıyorsa, dalış fazla efor gerektirmiyorsa ve su sıcaklığı yeterince yüksek ise kapalı palet tercih edilebilir. Ancak, dalış derinliği fazlaysa, belirli bir mesafenin aşılması gerekiyorsa, kısacası dalış efor gerektiriyorsa ve su soğuk ise açık palet tercih edilmelidir. Kapalı paletlerin ayağımızda ayakkabı rahatlığı sağlamasına dikkat edilmelidir. Paletler ayaklarımızı sıkmamalı ve gevşek de kalmamalıdır. Paletlerin palaları (yüzme hareketini gerçekleştirmenizi sağlayan kısımları) yeterince geniş ve uzun olmalıdır. Açık paletlerin kayış kısımları çok sıkılmamalı, ancak çok da gevşek bırakılmamalıdır. Onların da ayakkabı rahatlığını sağlaması istenir. Açık paletler, tokaları çıkarılıp takılarak değil, kayışları gevşetilip sıkılaştırılarak giyilip çıkarılmalıdır. Böylelikle tokaların çıkarılması ile kaybolması ıhtimali de ortadan kalkmış olur.
Dalış süresince paletten maksimum performansı saglayabllmek Içın doğ_ru_hareket|e palet vuruyor olmanız gerekir. Bunun için ayaklar kalçadan hareket ettırılmelı,_bıleklerden hafifçe kırılmalı, ancak serbest hareket ettırılmeden gergin tutulmalıdır. Özellikle ilk hareketlerde çoğu dalıcı adayı hareketi diz kapaklarından bacagı klrarakgerçekleştirir ve bu yüzden de az mesafe giderek çok fazla yOfUİUPı sureklı _dengelerını kaybederler_ Bu tip problemleri yaşamamak için doğru hareketın uygulanabılıyor olması şarttır. Dalış bittikten sonra platforma bırakacağınız en son malzemenın palet olmasına dikkat etmelisiniz. Açık deniz eğitimlerinde herhangı bır problem yaşamamak ıçın bunu alışkanlık haline qetirmenizde favda vardır.
Soluma Borusu (Şnorkel) Nedir?
En basit sualtı solunum ekipmanı olan soluma borusu (şnorkel), gerek eğitim dalışları gerekse de sportif dalışlar için bulundurulması gerekli temel donanımdır. Yüzeyde kafanızı sudan dışarı çıkarmadan, yatay pozisyonda rahat bir şekilde solunuma devam etmenizi sağlayan soluma borusu, acil durumlarda da suni solunum için kullanılabilir. Birçok modelini bulabileceğiniz soluma boruları ne şekilde tasarlanırsa tasarlansın, temelde dalıcıya ihtiyaç duyabileceği havayı en rahat şekilde sağlayıp, solunumla dışarı atılan havayı da en uygun ve kısa yoldan dışarı atabilecek yapıda olmalıdır. Egzoz valfli soluma borularının en büyük avantajı ise solunumla dışarı verilen havanın en kısa yoldan tahliyesinin sağlanıyor olmasıdır.
Soluma borusu modelleri
En soldaki valfsiz şeffaf silikon mapslı soluma borusu, ortadaki ve sağdaki soluma boruları da egzoz valfIi şeffaf silikon ağızlıklı modellerdir.
Soluma Borusu Seçerken
Soluma borusu L ya da J şeklinde veya körüklü olabilir. Soluma borusu seçimınde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar ve soluma borusunun size sağlıklı solunum yaptırabilmesi için sahip olması gereken özellikler şunlardır. Soluma borusunurı su üstünde kullanım esnasında içine su girmemesi ve ölü boşluğun az olması için, bowl 40-45 cm, çapı ise 2-3 cm olmalıdır. Eğer soluma borusu uygun çap ve boyda değil ise solunumda dengesizliklere sebep olabilir. Yine boru kısmında mümkün oldugum kıvrım ve sert dönüşler olmamasına dikkat edilmelidir; böylelikle ölü hava boşlu’daIn yüzünden geri soluyacağınız kirli hava miktarı da daha az olacaktır. Bütün bunlfâren yanısıra şnorkelin size kullanım rahatlığı ve bakım kolaylığı sağlayacak materyaller üretiliyor olmasına da dikkat edilmesinde fayda vardır.
